Tradycyjnie na polskim stole wigilijnym zostawia się dodatkowe nakrycie dla niespodziewanego gościa lub symbolicznie dla nieobecnych bliskich. To piękny zwyczaj symbolizujący gościnność i pamięć o tych, którzy nie mogą być z nami.
Według tradycji, na wigilijnym stole powinno znaleźć się dwanaście potraw, symbolizujących dwunastu apostołów. Każdej potrawy należy spróbować, co ma zapewnić szczęście w nadchodzącym roku.
Pod białym obrusem umieszcza się sianko, które przypomina o narodzinach Jezusa w stajence. Niektórzy wyciągają źdźbła siana, by wróżyć z nich przyszłość - długie źdźbło zapowiada długie i szczęśliwe życie.
Najważniejszym momentem wieczerzy wigilijnej jest dzielenie się opłatkiem. Ten wzruszający zwyczaj symbolizuje pojednanie, miłość i wybaczenie. Każdy łamie się opłatkiem z pozostałymi uczestnikami, składając życzenia.
Wieczerzę wigilijną rozpoczyna się wraz z pojawieniem się pierwszej gwiazdki na niebie. Jest to nawiązanie do Gwiazdy Betlejemskiej, która prowadziła Trzech Króli do nowonarodzonego Jezusa.
W Wigilię obowiązuje post, dlatego wszystkie tradycyjne potrawy są bezmięsne. Dominują dania z ryb (szczególnie karpia), grzybów, kapusty i maku.
Intensywnie czerwony barszcz wigilijny z maleńkimi uszkami nadziewanymi grzybami to jedna z najpopularniejszych zup serwowanych podczas wigilijnej kolacji.
Tradycyjny karp wigilijny, najczęściej smażony w panierce. W niektórych domach przechowuje się łuskę karpia w portfelu, co ma przynieść dostatek w nadchodzącym roku.
Słodki deser z pszenicy, maku, miodu, bakalii i orzechów. Szczególnie popularny we wschodniej Polsce, symbolizuje dostatek i szczęście.
Pyszne pierogi z nadzieniem z kiszonej kapusty i grzybów leśnych. Ich przygotowanie często angażuje całą rodzinę.
Aromatyczny napój z suszonych owoców: jabłek, gruszek, śliwek i moreli. Często doprawiany cynamonem i goździkami.
Świąteczny deser w formie ciasta zwijanego z bogatym nadzieniem makowym. Mak symbolizuje dostatek i płodność.
Tradycyjny stół wigilijny nakrywa się śnieżnobiałym obrusem, który symbolizuje czystość i niewinność. Pod obrusem umieszcza się siano, a na stole stawia się świece, które symbolizują światło Chrystusa.
Centralnym elementem dekoracyjnym stołu jest często stroik z gałązek świerkowych, ozdobiony czerwonymi świecami, bombkami, szyszkami i wstążkami. Świeża zieleń symbolizuje życie i nadzieję.
Świece są nieodłącznym elementem wigilijnego stołu. Ich ciepłe światło tworzy wyjątkową, magiczną atmosferę i symbolizuje Chrystusa jako światłość świata.
Na wigilijnym stole często pojawia się najlepsza zastawa. Tradycyjnie ustawia się dodatkowe nakrycie dla niespodziewanego gościa lub symbolicznie dla nieobecnych. Sztućce układa się na białych serwetkach.
W dekoracjach stołu wykorzystuje się często naturalne elementy: szyszki, orzechy, suszone owoce, gałązki świerku czy jemioły. Takie dekoracje podkreślają związek świąt z naturą i jej cyklami.
W różnych regionach Polski pojawiają się specyficzne elementy dekoracyjne. Na Podhalu często wykorzystuje się motywy góralskie, na Kaszubach – tradycyjne wzory kaszubskie, a na Śląsku – charakterystyczne ozdoby górnicze.